Toelichting op de balans

Onder de vaste passiva is afzonderlijk opgenomen het eigen vermogen, de voorzieningen, de vaste schulden met een rentetypische looptijd van één jaar of langer en ontvangen waarborgsommen.

Eigen vermogen
Reserves zijn afgezonderde vermogensbestanddelen, voor zover niet bestemd om fluctuaties in de exploitatiesfeer op te vangen. Binnen de reserves wordt onderscheid gemaakt tussen:

• algemene reserve. Deze heeft de functie van financiële buffer en wordt gebruikt voor het opvangen van financiële tegenvallers;
• bestemmingsreserves. Dit zijn reserves waarvan op grond van een besluit van de gemeenteraad , een bepaalde (tijdelijke) bestemming is gegeven.

Het eigen vermogen bestaat uit de reserves en het gerealiseerde resultaat volgend uit het overzicht van baten en lasten in de jaarrekening. In de balans worden de reserves onderscheiden naar algemene- en bestemmingsreserves.

Hierna worden de verschillende reserves toegelicht.

a. Algemene reserve

Het verloop van de algemene reserve is als volgt:

Deze reserve dient als financieel weerstandsvermogen (buffer) voor het opvangen van risico’s waarvoor geen bestemmingsreserves of voorzieningen zijn gevormd, ofwel het opvangen van onverwachte substantiële financiële tegenvallers. Aan de algemene reserve voegen wij geen rente toe. In de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing geven wij aan in hoeverre deze reserve toereikend is en welke bekende risico’s daarmee afgedekt worden. De minimale omvang van de reserve (als bufferfunctie) is bepaald op € 2 miljoen.

Het jaarrekeningresultaat 2020 is geheel toegevoegd aan de algemene reserve bij het vaststellen van de jaarstukken 2020 op 30 juni 2021. Bij het vaststellen is besloten om een bedrag van € 728.507 te bestemmen voor een aantal uitgaven die in 2021 zijn gedaan.

Toevoegingen

Onttrekkingen

b. Bestemmingsreserves

Naar doelstelling of bestemming zijn hier de volgende bestemmingsreserves weergegeven:

Reserve kapitaallasten bovenwijkse voorzieningen (290049)
Deze reserve dient ter dekking van de afschrijvingen van de investeringen. Het gaat hier om investeringen voor Opwaarderen Stationsgebied, snelheid remmende maatregelen, Kruising Fruitstraat – Hoofdstraat Kesteren en Dorpsstraat Opheusden. In 2021 zijn er geen mutaties geweest omdat het nog lopende investeringen zijn waarop nog niet is afgeschreven. Hierdoor ook geen onttrekking uit de reserve.

Reserve bovenwijkse voorzieningen (290011)
De reserve is bestemd voor het uitvoeren van infrastructurele werken, grootschalige groenvoorzieningen of nieuwe gebiedsontwikkelingen die het belang van één projectgebied overstijgen. De reserve is een omslagfonds dat voorziet in het kostenverhaal van bovenwijkse voorzieningen.
In 2021 zijn diverse exploitatiebijdragen (totaal € 229.872) ontvangen en deze ontvangsten zijn toegevoegd aan deze reserve. Uit de reserve zijn onttrekkingen geweest voor gemaal Fructus € 40.000, speelvoorzieningen in diverse kernen € 25.000 en € 4.000 voor groenstructuur Kesteren.

Reserve huisvesting Van Lodenstein College (290018)
Deze reserve is gevormd voor de dekking van de kapitaallasten van de nieuwbouw van het Van Lodenstein College (exclusief Havo-top). In 2021 is er € 195.760 (conform begroting 2021) uit de reserve onttrokken ter dekking van de jaarlijkse afschrijvingslasten van de onderbouw van het Van Lodenstein College.

Reserve essentaksterfte (290041)
Deze reserve is in 2020 nieuw gevormd. De reserve is bestemd voor de uitgaven die dienen ter bestrijding van de Essentaksterfte in de jaren 2020 t/m 2022. De onttrekking uit deze reserve ad € 78.671 betreft uitgaven die in jaar 2021 zijn gedaan voor de bestrijding van de Essentaksterfte.

Reserve precariobelasting (290045)
In afwachting van gerechtelijke uitspraken zijn ontvangsten voor deze belasting in het verleden gereserveerd. Er is inmiddels duidelijkheid en dat is dat gemeenten tot en met 2021 precariobelasting mogen heffen. In 2021 is de volledige opbrengst precariobelasting ad. € 1.513.333 toegevoegd aan de reserve. Bij de vaststelling van de kadernota 2021 is besloten om € 1.475.000 te onttrekken ten gunste van de exploitatie 2021.

Reserve ruimtelijke investeringen (290046)
De reserve is bestemd voor medefinanciering van ruimtelijke investeringen. In 2021 is, conform de Nota Bovenwijkse Voorzieningen een bedrag toegevoegd van € 50.000.  Er is € 74.000 onttrokken uit de reserve voor Landschapsontwikkeling (dorpsommetjes) een bedrag van € 30.000  en € 44.000 voor het opwaarderen Panovense pas.

Reserve Laanboomhuis (290048)
Met deze reserve zijn middelen beschikbaar van waaruit de gemeente de bijdragen aan de vereniging Tree Center Opheusden betaalt voor de ontwikkeling, bouw en exploitatie van het Laanboomhuis. Als de grondexploitatie ABC grond verkoopt moet er ook een afdracht worden gedaan aan de ABC-structuurvisie op basis van de nota kostenverhaal. Op basis van de nota kostenverhaal wordt er een bedrag toegevoegd van € 6,13 per  verkochte m² en dit heeft geresulteerd in een toevoeging aan de reserve van € 67.000. Vanuit de grondexploitatie zijn er op het complex ABC (€ 6.000) en realisatie Laanboomgebouw (€ 64.066) uitgaven gedaan en deze uitgaven zijn uit de reserve onttrokken.

Reserve omgevingswet (290044)
Stapsgewijs wordt er toegewerkt naar het werken met de nieuwe Omgevingswet. In de jaarstukken 2020 is een reserve hiervoor gevormd van € 600.000. Uit de reserve worden verschillende werkzaamheden gefinancierd die met de implementatie van de Omgevingswet te maken hebben. De Implementatie van de Omgevingswet, aansluiting op het digitaal stelsel en ontwerpen van de Omgevingsvisie zijn in volle gang. Hiervoor zijn in 2021 uitgaven gedaan. Conform de raming in de begroting 2021 is er € 200.000 onttrokken uit de reserve.

Reserve verkeer en vervoer
In het afgelopen jaar heeft er een omzetting plaatsgevonden van de voorziening verkeer en vervoer naar reserve verkeer en vervoer. De voorziening had een saldo op 1 januari 2021 van  € 370.460 en dit bedrag is in de nieuw gevormde reserve gestort. De reserve is bestemd voor verkeersprojecten uit het Neder-Betuws Verkeer- en Vervoersplan. Het betreft met name projecten waar aanpassingen plaatsvinden in bestaande verkeerssituaties. Besluitvorming over deze omzetting heeft plaatsgevonden in de Bestuursrapportage najaar 2021. Binnen de algemene reserve was nog een bedrag gereserveerd voor de projecten uit het hierboven genoemde plan van € 378.763 en dit bedrag is eveneens toegevoegd aan deze reserve.

c. Gerealiseerd resultaat

Het gerealiseerd resultaat bij de jaarrekening 2020 is conform raadsbesluit van 30 juni 2021 bestemd. Voor het gerealiseerd resultaat bij de jaarrekening 2021 ad € 6.983.069 wordt aan u een voorstel gedaan (zie hoofdstuk resultaatbepaling en resultaatbestemming) hoe dit resultaat te bestemmen.

Vreemd vermogen

Voorzieningen

Hieronder zijn de diverse voorzieningen nader uitgesplitst naar toevoegingen, aanwendingen en vrijval. Hoe de toevoegingen en aanwendingen zijn samengesteld is nader toegelicht.

a. Voorzieningen voor verplichtingen/verliezen en risico's

Voorziening wethouderpensioenen (291063)
De Algemene pensioenwet politieke ambtsdragers (APPA) regelt de pensioenrechten van bestuurders en hun nabestaanden. Voor de wethouders is bij A.S.R. tot en met 31.12.2021 het APPA-plan ondergebracht. De Algemene Pensioenwet Politieke Ambtsdragers (APPA) regelt de pensioenrechten van bestuurders en hun nabestaanden. Hiervoor is intern een voorziening gecreëerd waarin op 1 januari 2021 een bedrag van € 909.000 beschikbaar was.

Vanwege het feit dat A.S.R. stopt met het product APPA-plan per 1 januari 2022 en de rendementsgarantie van 3% voor de gemeente Neder-Betuwe op het opgebouwde beleggingstegoed heeft het college besloten het totaal benodigde beleggingstegoed over te dragen aan A.S.R. De betaling aan A.S.R. is volledig ten laste gebracht van de voorziening en hiermee is de voorziening geheel benut en is er geen saldo meer op 31 december 2021.

b. Egalisatievoorzieningen

De volgende voorzieningen zijn hier opgenomen:

Voorziening onderhoud wegen en kunstwerken (291008)
De uitgaven in 2021 bedragen € 667.000 en houden vooral verband met de onderhoudswerkzaamheden elementenonderhoud ad. € 130.000, asfaltverhardingen € 485.000 en onderhoud viaducten en bruggen ad. € 30.000. Conform begroting is € 1.164.000 aan de voorziening toegevoegd.

Voorziening onderhoud gebouwen (291042)
Het doel van de voorziening is het egaliseren van de kosten voor groot onderhoud aan de gemeentelijke gebouwen volgens het onderhoudsschema dat is opgenomen in het Beheerplan Duurzaam Meerjarenonderhoud Gemeentelijke Gebouwen 2018-2021. Er heeft een storting in de voorziening plaatsgevonden van € 249.505. Het in 2021 uitgevoerde onderhoud betreft vooral onderhoud aan Gemeentehuis € 38.000, De Leede Kesteren € 17.000,  De Linie Ochten € 51.000, De Notenbalk Opheusden € 57.000, Gymlokaal Echteld € 13.000 en onderhoud Torens € 24.000. Het afgelopen jaar hebben we gewerkt aan het opstellen van een nieuw beheerplan en actualisatie van de daarbij behorende budgetten. De raadsvergadering van 9 december 2021 heeft het nieuwe beheerplan 2022-2025 vastgesteld. UIt de actualisatie is een bedrag van € 72.000 vrijgevallen. De vrijval hebben we toegevoegd aan de algemene reserve.

Voorziening riolering (291043)
Het doel van de voorziening is het opvangen van afwijkingen tussen de baten en lasten van het rioolbeheer volgens het Verbreed Gemeentelijk Riolering Plan (VGRP) 2019-2023. Het exploitatieoverschot van 2021 ad € 106.000 is aan de voorziening toegevoegd.

Voorziening verkeer en vervoer (291051)
In de jaarrekening 2020 hebben wij u al gemeld dat deze voorziening eigenlijk een bestemmingsreserve moet zijn. In de bestuursrapportage Najaar 2021 hebben wij dan ook voorgesteld om het bedrag van de voorziening per 1 januari 2021 ad. € 370.460  vrij te laten te vallen en dit bedrag te storten in de nieuw te vormen reserve Verkeer en Vervoer.  Aan deze uitvoering is gevolg gegeven en hierdoor kent de voorziening geen saldo meer per balansdatum 31 december 2021.

Voorziening onderhoud begraafplaatsen (291057)
Het doel van de voorziening begraafplaatsen is het egaliseren van de kosten met betrekking tot het periodiek groot onderhoud aan de gemeentelijke begraafplaatsen volgens de nota Actualisatie begraafplaatsenbeheerplan gemeente Neder-Betuwe 2018-2021, respectievelijk het Beleids- en beheerplan begraafplaatsen 2018-2021. Aan de voorziening is in 2021 een bedrag van € 26.000 toegevoegd conform de begroting. Er zijn geen onttrekkingen uit de voorziening geweest in jaar 2021.

Voorziening speelruimten (291062)
Het doel van de voorziening is het egaliseren van de kosten voor periodiek groot onderhoud aan de gemeentelijke speelruimten (beheerplan speeltuinruimte 2015-2025). De storting in de voorziening is in 2021 € 84.757 geweest conform de begroting. De onttrekking aan de voorziening bedraagt € 196.000. De onttrekking betreft o.a. aanpassingen diverse speelterreinen in Dodewaard, Ochten, Kesteren en Opheusden conform het project Speelvoorzieningen 2020-2021 en Speelvoorzieningen 2020-2023, zoals opgenomen in het hierboven genoemde beheerplan.

Vaste schulden met een rentetypische looptijd langer dan één jaar

Het saldo van de langlopende leningen met een looptijd langer dan 1 jaar bedraagt € 16.990.000. In 2021 is er geen langlopende geldlening opgenomen.

In het schuldrestant per 31 december 2021 is voor een totaal bedrag van ca. € 8,5 miljoen aflossingen 2021 begrepen, dat als kort vreemd vermogen is aan te merken.

In 2021 is € 474.007 aan rentelast over deze leningen betaald (in 2020 was dit € 578.072).

Waarborgsommen
Het saldo van ontvangen waarborgsommen bedraagt per 31 december 2021 € 3.600. Per balansdatum 31 december 2020 was dit eveneens € 3.600. Het grootste deel hiervan bestaat uit waarborgsommen bij verhuur garages en verzoeken voor planschade.