Toelichting op de balans

Onder de vlottende passiva zijn de netto-vlottende schulden, met een rente typische looptijd korter dan één jaar en de overlopende passiva opgenomen.

Netto-vlottende schulden, met een rente typische looptijd korter dan één jaar
De kortlopende schulden per 31 december 2021, respectievelijk 31 december 2020 bestaan uit:

Onder de banksaldi zijn behalve de reguliere BNG bankrekeningen ook opgenomen de bedragen die verschuldigd zijn aan het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting (SVn) voor o.a. de duurzaamheidsleningen en leningen in het kader van Toekomst bestendig wonen. In de toelichting op de financiële vaste activa is dit reeds toegelicht. Wij volstaan hier met de melding dat het totale saldo van het gemeentelijk aandeel voor het fonds Duurzaamheidsleningen per balansdatum per 31 december 2021 € 8.132 (stand 31 december 2020 € 67.748) bedraagt en voor Toekomst bestendig wonen is dit een bedrag van € 12.311. Het saldo van laatstgenoemde rekening stond vorig jaar opgenomen onder de liquide middelen aan de actiefzijde.

Overlopende passiva
Onder de overlopende passiva zijn opgenomen verplichtingen die in het begrotingsjaar zijn opgebouwd en die in een volgend begrotingsjaar tot betaling komen, met uitzondering van jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume; de van de Europese en Nederlandse overheidslichamen ontvangen voorschotbedragen voor uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel die dienen ter dekking van lasten van volgende begrotingsjaren; en overige vooruit ontvangen bedragen die ten bate van volgende begrotingsjaren komen.

Nog te betalen bedragen
De nog te betalen bedragen aan het Rijk betreffen o.a. BBZ (Bijzondere Bijstand Zelfstandigen) € 622.000. De nog te betalen bedragen betreft o.a. de over 2021 nog te betalen rente van opgenomen langlopende geldleningen, de zogenaamde transitorische rente ad € 187.000, diverse verplichtingen Jeugd ad € 151.250 en afrekening gemeente Buren uitvoering DVO € 176.000, terug te betalen SPUK ad. € 47.000, Mee Gelderse Poort afrekening 4e kwartaal € 95.215. Verder nog facturen die betrekking hebben op het afgelopen boekjaar.

Vooruit ontvangen middelen overheden
Onder de post “vooruit ontvangen middelen overheden” zijn de van Europese en Nederlandse overheidslichamen ontvangen middelen met een specifiek bestedingsdoel opgenomen. Voor de gemeente Neder-Betuwe betreft dit het Rijk en als overige overheid vooral de Provincie.

In de volgende tabel is het verloop van deze voorschotbedragen te zien.

Opruimen Explosieven (296020)
Vanaf 2010 ontvangt Neder-Betuwe via het gemeentefonds een bijdrage voor de kosten rond het opsporen van conventionele explosieven uit de Tweede Wereldoorlog. Derdengelden opruiming explosieven is opgebouwd uit ontvangen bedragen van het Rijk in het kader van de bommenregeling 2010-2014 en de huidige bommenregeling volgens de septembercirculaire gemeentefonds 2014. Deze ontvangen bedragen zijn bedoeld voor onderzoek naar en de ruiming van conventionele explosieven. Als bevoegd gezag in het kader van openbare orde en veiligheid, worden deze derdengelden ingezet waarvoor het is bedoeld. Namelijk het verrichten van onderzoek om te komen tot een redelijk en proportioneel Conventionele Explosieven(CE-) beleid. Dat als afwegingskader dient voor de omgang met de risico’s van (niet gesprongen) conventionele explosieven.

Op 27 januari 2022 is door de gemeenteraad van Neder-Betuwe het Erfgoedbeleid vastgesteld. Hieruit vloeien nog een aantal werkzaamheden voort waarvoor middelen nodig zijn. In de begroting bij dit Erfgoedbeleid valt een gedeelte van het budget derden gelden Explosieven deels vrij.
De resterende middelen zijn bedoeld voor het opstellen van een zogenaamd CE-beleid (Conventionele Explosievenbeleid). Dit zal onder meer gebruikt worden voor het actualiseren van de bodembelastingkaart.  

Er zijn in 2021 geen mutaties geweest op deze derden gelden.

Betuwelinie (296022)
Van de provincie Utrecht is een bijdrage ontvangen voor het project ‘Romeinse wachttoren’ van € 18.000. Deze gelden zijn geoormerkt door de provincie en daarom gereserveerd. In 2021 hebben geen uitgaven plaatsgevonden ten laste van deze bijdrage. In 2022 wordt het Erfgoedbeleid door de raad vastgesteld ( 27-01-2022). Voor de financiering van incidentele erfgoedkosten zetten we de middelen van de Betuwelinie in.

Dijkverbetering Hagestein Opheusden (296027)
Hiervoor zijn in de afgelopen jaren van derden en van de provincie middelen ontvangen. In 2021 heeft de definitieve afrekening van dit project met de provincie Gelderland plaatsgevonden. De middelen die beschikbaar zijn gesteld, zijn gebruikt voor het project Klompenpad Opheusden, biodiversiteitsplannen, landschappelijke beplanting langs de Rijndijk en het opstellen van een brochure. In 2021 is het restant van de middelen ingezet voor de hiervoor genoemde plannen. Dit project is ultimo 2021 geheel afgerond.

Impuls Biodiversiteit (296029)
Hiervoor zijn in het verleden middelen ontvangen. Deze gelden zijn bestemd voor de uitvoering van het plan Impuls Biodiversiteit, waaronder de aanleg van drie klompenpaden en landschappelijke inrichting plannetjes. Dit project loopt door tot in het jaar 2022. Door de coronapandemie zijn niet alle projecten op tijd gerealiseerd. De provincie Gelderland heeft uitstel verleend tot juli 2023. In het afgelopen jaren is er € 21.000 ten laste van de exploitatie gebracht i.v.m. uitgevoerde werkzaamheden voor dit project.

Polsestraat (296031)
In 2019 is er een voorschotbedrag ontvangen van € 140.000 van de Provincie Gelderland voor de aanpak van de overweg aan de Polsestraat te Opheusden. De spoorwegovergang is momenteel nog met tijdelijke maatregelen afgesloten . Dit omdat het besluit nog niet definitief was in verband met een beroep dat bij de rechtbank was ingesteld. Zolang alle maatregelen niet genomen kunnen worden, kan de afrekening met ProRail nog niet plaatsvinden. Inmiddels heeft de rechtbank in januari 2022 het beroep ongegrond verklaard. Voor zover bekend is hiertegen geen hoger beroep ingesteld. De afsluiting kan daardoor definitief gemaakt worden, in overleg met ProRail. Het streven is om dit in 2022 te realiseren.

VVE gelden (onderwijsachterstandenbeleid) (296032)
Het landelijk beleid en daarmee de specifieke uitkering onderwijsachterstanden kent een periode van vier jaar. De looptijd van het huidige tijdvak van vier kalenderjaren eindigt per 31 december 2022. Niet bestede bedragen mogen jaarlijks ongelimiteerd gereserveerd worden binnen het genoemde tijdvak. De per 31 december 2022 opgebouwde reserve, uit de tijdens de looptijd ontvangen uitkeringen, wordt door het rijk teruggevorderd met uitzondering van een bedrag ter hoogte van de helft van de uitkering ontvangen in het vierde jaar. Bedoeld bedrag kan binnen de wettelijke doelstellingen worden besteed in het volgende tijdvak van vier kalenderjaren.

Energiebesparende maatregelen (296033)
Dit betreft subsidie van de Rijksoverheid in het kader van de Regeling Reductie Energieverbruik van oorspronkelijk € 237.000. De Rijkssubsidie is bestemd voor aanwending van Energiebesparende acties. In 2021 is het resterende budget ad. € 160.000 volledig besteed aan Energiebesparende acties en daardoor hoeft er ook niets terugbetaald te worden aan het Rijk.

Landschap Schatkist (296034)
In 2020 is er van de Provincie Gelderland € 16.125 ontvangen voor het versterken van het vrijwilligersnetwerk in het landschap, ontwikkeling van een dijkenpad (Klompenpad XL) dat de diverse klompenpaden in onze gemeente aan elkaar koppelt, het opwaarderen van circa 22 wielen/kolken en het realiseren van een fietsroute lang de wielen/kolken. Dit project loopt door tot in het jaar 2024. De komende jaren stelt de Provincie hiervoor ook jaarlijks een subsidie beschikbaar. We ontvangen gedurende de looptijd van het project jaarlijks € 16.125 aan subsidie.  De ontvangst over 2021 is toegevoegd aan deze post van derdengelden.

Sanering Geluid (296035)
Na de invoering van de Omgevingswet komen veel minder woningen in aanmerking voor geluid reducerende maatregelen dan in 2020 het geval is. Om te zorgen dat de woningen daarvoor straks  nog in aanmerking komen, heeft de ODR een geluidsaneringsprogramma ingediend. Deze subsidieaanvraag is toegekend en zal door de ODR worden afgehandeld. Het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat heeft hiervoor in 2020 een bedrag als subsidie toegekend van € 38.700. De Omgevingsdienst Rivierenland gaat in 2022 het saneringsprogramma opstellen. Voor als nog lijkt het erop dat het toegekende subsidiebudget toereikend is om het saneringsprogramma te kunnen uitvoeren.

Koplopertraject onafhankelijke cliëntondersteuning (296036)
De gemeente Neder-Betuwe is door het ministerie van VWS aangewezen als koplopergemeente voor de doorontwikkeling van de functie van cliëntondersteuning in het sociaal domein. Dit koplopertraject duurt 2 jaar en is in december 2020 van start gegaan. Er is € 252.000 toegekend en dit bedrag is in 2020 volledig gestort in deze post derden gelden.
De gelden die zijn ontvangen voor dit traject zijn bedoeld voor de volgende activiteiten:

• inzet van een projectleider;
• inzet van communicatiemiddelen en communicatieadvies;
• ontwikkeling van informele cliëntondersteuning;
• ontwikkeling van deskundigheidsbevordering bij de samenwerkende partijen;
• doorontwikkeling van de samenwerking met betrokken partijen.

Het afgelopen zijn er uitgaven gedaan voor dit project voor een bedrag van € 76.250 en dit bedrag is dan ook ten gunste gebracht van de exploitatie 2021.

Gemeentelijke hulp gedupeerden toeslagenproblematiek (296037)
In 2020 en 2021 is een beschikking ontvangen van het Ministerie van Financiën waarmee in totaal een voorschot van € 5.475 beschikbaar is gesteld. De regeling voorziet in het verstrekken van een specifieke uitkering aan gemeenten waarmee zij gedupeerden van de toeslagenaffaire kunnen ondersteunen en helpen. Doelgroep van de ondersteuning zijn alle gedupeerden die een gemeentelijk hulpverleningstraject willen volgen, waarvan de problematiek toegewezen kan worden aan de toeslagenproblematiek. De middelen kunnen tot en met jaar 2023 worden ingezet en de verantwoording vindt plaats middels de SISA-verantwoording die onderdeel is van de jaarstukken.

TOZO Tijdelijke Overbruggingsregeling Zelfstandig Ondernemers (296038)
De regeling heeft tot doel zelfstandigen die als gevolg van de coronacrisis in financiële problemen zijn geraakt, tijdelijk te ondersteunen ten einde daarmee de ergste noden van zelfstandigen te ledigen en hen in staat te stellen na de coronacrisis het bedrijf weer voort te zetten.
Gemeenten hebben een voorschot ontvangen op de kosten van het verstrekken van algemene bijstand en bijstand ter voorziening in de behoefte aan bedrijfskapitaal in het kader van de TOZO. Op basis van de gemeentelijke verantwoording via de Sisa wordt de hoogte van de vergoeding vastgesteld ter hoogte van 100% van de gemaakte kosten. Voor de vergoeding van de uitvoeringskosten geldt een vast bedrag per besluit op een aanvraag. De vergoeding wordt verrekend met de aan de gemeente verstrekte voorschotten. In het geval waar (zoals in Neder-Betuwe) de verstrekte voorschotten méér bedragen dan de vastgestelde vergoeding, volgt een terugvordering van het verschil. De omvang van de vergoeding wordt vastgesteld binnen een jaar na ontvangst van de gemeentelijke verantwoordingsinformatie.

Het afgelopen jaar is er een terugvordering van het Rijk geweest over de te hoge bevoorschotting over jaar 2020. Ultimo 2021 is er een bedrag van € 1.311.000 te hoog verstrekt door het Rijk.

SPUK Sportakkoord (296042)
Sinds 2020 heeft een onze gemeente een lokaal sportakkoord (het Lokaal Akkoord Neder-Betuwe Bloeit!). Om uitvoering te geven aan dit akkoord ontvangen we van 2020 tot en met (vooralsnog) 2022 een Specifieke uitkering Sportakkoord. Vanwege de gevolgen van de coronamaatregelen op de lokale sport en de gezondheid van inwoners, is deze uitkering in 2021 eenmalig verdubbeld ten opzichte van 2020 om de lokale infrastructuur voor sport en bewegen te versterken. Daarnaast is de uitkering vanuit het coronasteunpakket ‘Sociaal en mentaal welzijn en leefstijl’ eenmalig verhoogd voor extra inzet op gezonde leefstijlinterventies. Deze specifieke uitkering bedroeg zodoende in 2021 in totaal € 85.142 waarvan € 19.947 in 2021 is benut. Vanuit het ministerie is de mogelijkheid geboden om het onbenutte deel van deze specifieke uitkering in 2022 te besteden aan het sportakkoord en gezonde leefstijlinterventies als specifieke doelen. De niet besteedde middelen ad. € 65.195 zijn gereserveerd.

Nationaal Programma Onderwijs (296039)
De middelen uit het Nationaal Programma Onderwijs hebben tot doel om onderwijsvertragingen bij leerlingen als gevolg van de coronacrisis terug te dringen. Het gaat dan om zowel cognitieve als sociaal-emotionele, fysieke en executieve vaardigheden. De gemeente ontvangt vanuit het Rijk € 556.695. De bestedingsperiode liep aanvankelijk van augustus 2021 tot en met juli 2023, maar is onlangs met twee jaar verlengd naar 31 juli 2025. Niet bestede bedragen mogen jaarlijks ongelimiteerd gereserveerd worden binnen het genoemde tijdvak. Budget dat niet wordt uitgegeven binnen de bestedingsperiode, wordt teruggevorderd door het Rijk. Verantwoording vindt plaats middels de SISA-verantwoording die onderdeel is van de jaarstukken.

In 2021 is een bedrag van € 99.421 aan deze derden gelden toegevoegd.

Woonwagenstandplaatsen (296044)
In het gemeentelijk woonwagenbeleid is vastgelegd dat de gemeente voornemens is om standplaatsen toe te voegen. De gemeente wil een bestaande woonwagen locatie aan ’t Erf in Dodewaard uitbreiden met vier huurstandplaatsen. Ook is de gemeente van plan om een nieuwe woonwagen locatie met drie huur- en twee koopstandplaatsen te realiseren waarschijnlijk in het nieuwbouwplan Herenland West in Opheusden. Dit betekent het inrichten van het openbaar terrein en het aanleggen van zeven huurstandplaatsen. Vanuit de Regeling Huisvesting Aandachtsgroepen heeft de gemeente in 2021 € 35.000 bijdrage ontvangen voor de realisatie van de huurstandplaatsen. De huurstandplaatsen dienen binnen vijf jaar gerealiseerd te zijn.

Subsidie Station Opheusden (296043)
Door de Provincie Gelderland is er een subsidie toegekend voor de overstappunten c.q. stationspleinen Kesteren en Opheusden voor een maximaal bedrag van € 428.781. Hiervoor is een in 2021 een voorschot ontvangen van € 343.024. Deze toekenning heeft een relatie met de investeringen die voor beiden pleinen worden gedaan. Het bedrag dat nog niet is besteed in 2021 ad. € 256.000 is gereserveerd onder deze derden gelden rekening.